Эрэгцүүлэл-21 2017.07.17

Өв үлдээх нь гэж юу юм бол?

Дуудах нэрийг эцэг эх, дуурсах алдрыг өөрөө гэх зүйр үг бий. Мөн “Сайн хүний нэрийг сайхи худалдаж жаргамуй” гэх үг МТТТ-д бий. Тэгэхээр сайн хүний нэр гэдэг маань хэрхэн яагаад жаргуулах болчихов? Хойч үе яасан болоод нь тэр л нэрээр жаргах болов гэх тэр л асуулт өнөөд хэрхэн урган гарч ирнэ вэ? Мөн сударт: Худалдаач ЭРДЭМ: Тэнцүүлэх, дур булаах, үгүйлэгдэх хурц гурван ЧУ КУР-тай гэжээ. За тэгэхээр сонин байна уу? Худалдаач гэдэг эрдэмд их сонин эрдэмүүд байдаг байх нь ээ. Гэтэл бид ЧуКур гэдгээ бид мэддэг бил үү? Эдийг л худалдаалдаг гэсэн чинь нэрийг худалдах гэхээр хачин сонин байх чинь. Эсвэл нэрийг худалдах гэдэг гарц өгүүлээд байна уу? Түрүүчийнх нь яасан болоод бусдад худалдаж, дараачийнх нь яачихсан болоод худалдан авчихав аа? Энэ хооронд өвгүдийн эрдэм улам сонирхолтой бас нууцлаг болоод байх чинь .Эцэг өвгүдийнхээ нэрийг бид Ардчиллын үед л хэлэх ярих, даган дуурайх үүд хаалга нээгдсэн билээ. Өнөөдөр бид үүнийгээ амжилт гэж харж байгаа бил үү? Эцэг өвгүдээ хаагдмал байсан социализмаа амжилт гэж харж байна уу? Гэтэл худалдаалах эрдэм маань амжилтан дээр гарч ирж байна уу? Эсвэл уруудалтан дээр гарч ирж байна уу? Үүнийг өнөөгийн бид үүнийг үгүйсгэхдээ учраа мэдэж үгүйсгэж байгаа бил үү? Дагалаа гээд учраа мэдэж байгаа бил үү? Тэгэхээр  Алдаа оноог бид байгаагаар нь авч үзэж байж л үнэн тодордог ч болох нь ээ дээ. Ардчилалд оноо ч бий, алдаа нь бийг бид харж л байна. Гэвч энэ л цаг үе дор бид өвлүүлсэн бүхнээ ил болгох цаг мөч ирснийг бид бас харж л байна. Гэтэл яг юуг өвлүүлэх юм бэ? Энэ нь нийтийн асуулаад болоод явчихлаа шүү. Монголчууд бид учраа ойлгохгүй байхад харийнхан яаж МНТ-г ойлгох вэ дээ. Гэтэл удмаа залсан бид гэхэд нэг иймэрхүү. Тэгтэл түүх судлаач бүхэн удмаа залсан бил үү? 800 зууны дараа эргэн ирэх тэр л нэр алдруудаар бид гоёх учиг юу байна вэ? Эзэн хааныхаа нэрийг л гэхэд л Хамаг л өөдтэй гэсэн бүхэндээ өгдөг шүү дээ. Гэвч бас хамаагүй өгсөн нь хатуу нэхэлтэйг МТТТ-д бичигдсэн байдаг л даа. Гэтэл Эзэн хааныхаа нэрийг бас хэлээгүй нь улам их нэхэлтэй юм биш үү? Ингэхэд  үрс хойч нь жаргалыг яаж харах юм бол? Дэлхийд цор ганц монгол улсад өвүг дээдсийн түүхтэй гэдэг. Тиймдээ ч судлаачид чуулдаг байх.  Энэхүү чуулалтаас ямар гарчигийг тодруулах нь  өв юм бол?  Өнөөг хүртэл өвгүдүүд маань монгол нэрээ үлдээж чадсан л байна шүү дээ. Бид монгол нэрээ үлдээж дараа мянганд үлдээж чадах юм болов уу даа. За тэгэхээр өв гэдэг маань хариуцлага болчихлоо шүү. Тиймдээ үлдэц гэдэг дээр өв гарч ирээд байна гэж харж болохоор байх уу шиг. За тэгээд энэ л нэр алдрыг өвлөн Эзэн Чингисийн үр сад хэмээн өөрсдийгөө нэрлэх бид харин тэр жаргал гэдгээ хэрхэн харж, хэрхэн тэмүүллээ болгож байгаа юм бол?  Хоёр том гүрний дунд орших цөөхөн монголчуудын уусан алга болоогүйн учир нь энэ юм биш үү? Онгодууд энэ л газар нутагтаа дураараа жаргаж, дураараа зов хэмээн та нарт үлдээсэн гэх юм.  Гэтэл бид дураараа цэнгэж дураараа нүүх эрхтэй байгаа бил үү?  Хаа сайгүй уул уурхайн харьяаллаар газар хязгаарлагдаад байгаа юм биш үү?

МТТТ-131д: КауБайУл Дээдэс:

Будант хорвоогийн эзэн гэж орилсон ч

Чиний өмч биш ээ Эх Дэлхий

Бидний ирээдүй хойчид төрөх

Эгэл бие үгүй үрсийн минь өмч

Тэднийг иртэл бид  Хамгаалж суух тангарагтай гэжээ. Энэ л газар нутаг хамгаалан буй өвүг дээдсүүдийн маань хүчээр өнөөд бидэнд өвлөгдөн ирсэн байх нь ээ дээ.

Гэтэл бас МТТТ-61-д Харьтанд узуураа алдах аваас эл ханамал хөх толбо үгүйрч, бөө чадамж багасна гэжээ. Мөн сударт: Төрсөн үрийнхээ нурууг үзтүгэй. Байгаа бол тэр чинь ЭРДЭНЭ шүү хэмээн бас л бичсэн байна. Бид өв их эрдэнэ гэж ярьдаг. Өнөө эрдэнэ гэдэг маань бас хөх толбо болж таарах нь ээ? Энэ биесээр маань урсах цус, шархирах яс, хөхрөх толбо гээд бас л өв мөн болох нь ээ. Сударт Хөх толбоо гээвээс хуйхтан, Хөх толбо байхгүй аваас Суумалын замаар зовлонгийн чангыг Жаргал хэмээн мунхагийн мухарт Муужран мансууран зүүдэлтүгэй гэсэн байдгаас бас харвал энэ л хөх толбо хэмээх эрдэнэ бас л гээгддэг байх нь. Гээгдвэл тэгвэл юу болох юм бол? Сударт муугийн хязгаараар өчсүгэй гэх үг бий . Бусдад даатгавал буруудна гэх нь ч бий. Бас сүүлчийн боломж ирсэн талаар  ч бас бичсэн байдаг. Тэгвэл бид яах вэ?  Чингис мөн биш хэмээн хэмлэлцэн би чи, итгэх итгэхгүй дээрээ тулж, суух цаг мөн үү? Хэрвээ үнэхээр сүүлийн боломж ирсэн юм бол яахав шүүрээд авахад болох гүй нь юу байх вэ дээ. Аан үгүйсгэвэл бас хэрээ хултаар үлдэж гэдэс цатгасаар үхэх талаар бас тодорхой бичсэн байдаг л даа. Тиймээс л та бидэнд хөх толбо өвлөгдөн ирсэн л бол тордон услах ухаанаа барьж чадваас Хар монгол хөх болж Хэлмэлүүд, мал малчин гурав хаанаар тодорч Их монгол улс аврагднам за гэх содон үгс сударт бас л байх юм. Тэгэхээр алдар нэрээ, газар нутгаа, хөх толбоо хамгаалж тарьжтордож усалж, байж өв хамаалагч болох нь байна шүү та бид нар.

 Бас л цагийн байдалтай холбон бичихэд Онгод гэвч жамын зүй ёсонд захирагдах Мөнх Тэнгэрийн зарлиг буусанг Гэрлийн өргөөнд ирснээрээ мэдэж авснаараа та бидний давуу нь мөн үү? Үүнийг сануулах, хэрэгжүүлэх нь тэнгэрийг санаа, газарт буух цагийн элч болох та бидний үүрэг юм байна хэмээн нутгийнхаа тахилганы үеэр бас л мэдэрснээ хуваалцюу хэмээлээ.